Trở lại với năm 2011 khi máy tính bảng bước vào cuộc sống của tôi như một phần không thể thiếu. Vào thời điểm đó, đi đâu tôi cũng kè kè chiếc tablet bên mình, tôi dùng nó trước khi đi ngủ, chạy những ứng dụng tích hợp với thiết bị gia đình, giải trí bằng máy và làm việc hằng ngày cũng trên máy. Tôi đã gần như tin rằng, máy tính bảng sẽ trở thành thiết bị dung hòa được các ưu điểm của laptop và điện thoại.
Liệu máy tính bảng thực sự là người thay thế laptop và smartphone?
Tôi cũng không phải là người duy nhất rung động khi iPad hay các thiết bị tương tự khác trình làng. Tuy nhiên, vẫn có những người đủ tỉnh táo để làm chủ lý trí và đưa ra những dự đoán về lượng sản phẩm bán ra trong năm hay những mẫu tablet tích hợp Android sắp ra mắt. Chúng ta từng thấy Kindle Fire của Amazon, Nook Tablet của Barnes & Noble, TouchPad chạy hệ điều hành webOS của HP và PlayBook của BlackBerry. Nhưng tất cả đều phải “nhún nhường” khi Steve Jobs tung ra chiếc iPad đầu tiên trên toàn thế giới và cũng là bước mở đầu cho dòng sản phẩm chiếm 70% thị phần máy tính bảng trên toàn thế giới. Khi đã trông thấy một nền tảng vững chắc về phần cứng từ hiện tượng iPad, các hãng phần mềm khác cũng tung ra những sản phẩm hỗ trợ nhằm làm giàu thêm cho hệ sinh thái của máy tính bảng. Trong đó, có những startup nhỏ như Flipboard, “gã khổng lồ” Adobe hay thậm chí là một tập đoàn hùng mạnh như Genentech cũng góp phần làm giàu thêm cho thế giới phần mềm của tablet.
Nhưng, sau 3 năm với 225 triệu máy được sử dụng trên khắp thế giới, tôi lại bắt đầu cảm thấy hụt hẫng với những gì đang diễn ra xung quanh máy tính bảng.
Chúng không đủ khả năng đáp ứng tất cả yêu cầu từ phía người dùng và càng không thể thay thế hết những ưu điểm của laptop hay smartphone hiện có. Không còn cảnh con người mang máy vào phòng khách đọc báo hay kè kè bên mình mỗi khi giải quyết công việc tại công ty nữa. Mặc dù lượng tablet bán ra trên toàn thế giới rất lớn nhưng giờ đây, chúng ta chỉ thường thấy chúng nằm chỏng chơ trên bàn làm việc hay được sử dụng với mục đích giải trí. Có thể nói, tình cảm của con người đối với máy tính bảng đã nhạt dần.
Con người có còn dành quá nhiều tình cảm vào tablet như những ngày đầu?
Đối với một cựu nhân viên Microsoft như tôi, điều này không có gì là lạ. Vài chục năm trước, khi còn tại nhiệm, tôi từng cố thuyết phục người tiêu dùng và các công ty lớn mua máy tính bảng của hãng. Khi có, Microsoft cùng nhiều đối tác sản xuất đang tìm cách thu hút vốn và gia tăng sức mua của máy tính bảng (phiên bản PC) chạy Windows XP. Tuy nhiên, một thực tại đáng buồn là nhiều khách hàng không thấy hứng thú với sản phẩm.
Sau đó, chúng tôi kết hợp với HP, Toshiba, NEC và Fujitsu, đầu tư hàng triệu USD cho Microsoft nhưng vẫn không thể tạo ra được dòng sản phẩm phù hợp với thị hiếu người dùng tại thời điểm đó. Tại sao vậy? Như chúng ta đều biết “Tablet PC” sử dụng bút cảm ứng stylus (không như công nghệ cảm ứng đa điểm ngày nay) và quan trọng hơn cả, chỉ có một số ít ứng dụng được chạy được trên thiết bị này. Đây chính là điểm yếu trí mạng trong sản phẩm của Microsoft.
Tablet PC - sản phẩm không thành công của những người đi trước
Tuy nhiên, vài năm sau đó, dường như thế giới đã thay đổi cách nhìn nhận sản phẩm và máy tính bảng trở thành thiết bị được ưa chuộng như mong đợi. Tại Netflix (dịch vụ cho thuê phim online lớn nhất Mỹ), lượng người sử dụng máy tính bảng cho mục đích lướt web tăng dần theo tháng. Tận dụng lợi thế này, tôi cùng các đồng nghiệp của mình tập trung toàn bộ sức lực vào việc thiết kế lại ứng dụng cho thiết bị. Chúng tôi tung ra một số tính năng phù hợp với kích cỡ màn hình và giao diện cảm ứng. Tôi có thể nói rằng, nó thật tuyệt vời.
Tuy máy tính bảng đã tăng trưởng với tốc độ chóng mặt cả về chất và lượng nhưng khi các ứng dụng di động cải thiệt chất lượng và tốc độ, người dùng không chọn máy tính bảng như một thiết bị bỏ túi nữa, thay vào đó họ sẽ sử dụng smartphone bởi chúng có khả năng lướt web bằng wi-fi hay mạng dữ liệu di động tại bất cứ đâu và vào bất cứ thời điểm nào. Không những vậy, trên thị trường hiện nay chỉ có 12% tablet tích hợp mạng di động, vô hình chung, chúng lại trở thành thiết bị thiếu tính cơ động (non-mobile). Và, với tình hình kinh tế ảm đạm như hiện nay, sẽ không có nhiều người sẵn sàng chi thêm một khoản cho thiết bị không dây nữa ngoài điện thoại của họ. Trước những thách thức trong thị phần sản phẩm đó, Netflix đã quyết định kết hợp giao diện người dùng máy tính bảng và điện thoại.
Tuy nhiên, tôi lại cho rằng, khi kết hợp như vậy, thiết bị chúng ta sử dụng sẽ không còn là điện thoại nữa. Thay vào đó, chúng sẽ trở thành những chiếc máy có tính năng của điện thoại cùng với máy tính bảng. Điều này cũng lý giải một phần vì sao tình cảm của người dùng dành cho tablet một thời nay đã không còn nữa – kể cả khi Jobs mới chỉ tung ra phiên bản iPad đầu tiên 4 năm trước.
"... kể cả khi Jobs mới chỉ tung ra phiên bản iPad đầu tiên 4 năm trước"
Chúng ta có thể nói rằng, trên thế giới có hàng tỷ cá thể, trong số đó có hàng trăm triệu người vẫn đang sử dụng các vật dụng công nghệ hằng ngày với hai thiết bị máy tính cơ bản nhất: Một để bỏ túi và một để trên bàn. Máy tính bảng đang cố gắng trở nên gọn nhẹ nhất có thể nhưng cũng đủ lớn để thực hiện các thao tác cần thiết. Cho dù chúng có sẵn phím ảo hay có thể tích hợp thêm một bàn phím rời nhưng suy cho cùng tablet và laptop vẫn thuộc hai thế giới riêng biệt.
Có thể bạn cho rằng đó chỉ là cảm nhận chủ quan của một cá nhân nhưng nếu chúng ta nhìn vào các báo cáo doanh thu gần đây, có thể thấy rằng lượng máy tính bảng bán ra toàn cầu đã đạt đỉnh. Trong khi PC mất đúng ba thập kỉ để đạt tới con số bão hòa trên thị trường thì tablet đã làm được việc đó chỉ trong 4 năm ngắn ngủi.
Liệu như vậy đã đủ để máy tính bảng “trưởng thành”? Chúng ta từng chứng kiến Apple tìm cách thu gọn iPad và mở rộng kích cỡ của iPhone, cũng có người cho rằng hãng đang chuẩn bị tung ra mẫu điện thoại 5 inch trong năm nay để tiếp nối thành công của Samsung, HTC hay các hãng sản xuất điện thoại châu Á khác. Và khi Táo khuyết thành công với dòng sản phẩm “màn to”, biết đâu hãng cũng tìm cách kết hợp bộ đôi Pad-Phone thì sao?
Trong khi iPad của Apple ngày càng nhỏ gọn thì iPhone của hãng ngày càng "phình to"
Tôi không khẳng định máy tính bảng sẽ biết mất hoàn toàn và Tim Cooks cũng vậy khi ông tin rằng tablet sẽ tiếp tục tăng trưởng bởi ngày càng có nhiều các doanh nghiệp sử dụng chúng, đặc biệt khi các CIO thấy được sự tiện dụng của chúng trong công việc. Nhưng, cũng có thể máy tính bảng sẽ phát triển theo hướng đơn nhiệm khi chúng được sử dụng nhiều trong nhà bếp, trường học hay các khu vực công cộng khác với bàn phím lớn và màn hình to.
Mặc dù đó không phải là những gì chúng ta hằng mong đợi về tương lai của máy tính bảng nhưng Trung Quốc cùng các nước châu Á khác đã chứng minh cho thế giới thấy một thiết bị di động kích cỡ 5 inch bỏ túi sẽ đem lại lợi nhuận đáng kể cho nhà sản xuất. Và những chiếc “phablet” như Oppo N1 chạy hệ điều hành Cyanogen có thể sẽ là bước thứ 3 (và cũng có thể là bước cuối cùng) trong chu trình tiến hóa của máy tính bảng.