Tương tác thuốc là gì?
Trong một số tình trạng bệnh lý, để điều trị hiệu quả, cần phải phối hợp nhiều loại thuốc. Khi sử dụng đồng thời nhiều thuốc cho người bệnh, nguy cơ tương tác thuốc có thể xảy ra.
Tương tác thuốc là một phản ứng giữa một thuốc với một tác nhân thứ hai (thuốc, thực phẩm, hoá chất khác). Phản ứng đó có thể xảy ra bên trong cơ thể người hay thậm chí ở bên ngoài cơ thể khi bào chế, bảo quản, thử nghiệm hay chế biến các thuốc.
Tương tác thuốc – thuốc
Các loại thuốc khi vào cơ thể người sẽ phải trải qua các quá trình sinh hóa rất phức tạp để có thể đưa ra tác dụng mong muốn, 4 quá trình chính mà cơ thể người tác động lên thuốc bao gồm: hấp thu, phân bố, chuyển hóa, thải trừ. Khi dùng 2 hay nhiều thuốc, các thuốc có thể phản ứng lẫn nhau ở các giai đoạn đó.
Tương tác thuốc có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe từ nhẹ đến nghiêm trọng
Ngoài ra sự tương tác còn có thể đến từ tác dụng của bản thân mỗi loại thuốc. Các tác dụng này có thể hiệp lực với nhau hoặc cũng có thể đối kháng lẫn nhau gây nên một số tác dụng nhất định.
Tương tác giữa thuốc với thuốc có thể có lợi hoặc có hại. Với một số phản ứng tương tác có lợi sẽ làm tăng hiệu quả điều trị, được các bác sĩ, dược sĩ ứng dụng vào điều trị. Tuy nhiên, cũng có không ít những tương tác thuốc có hại cho sức khỏe người bệnh, làm giảm tác dụng điều trị, làm tăng độc tính cho thuốc. Với các tương tác có hại này, tùy vào mức độ nặng nhẹ mà các chuyên gia y tế sẽ đưa ra hướng giải quyết phù hợp, có thể cân nhắc giảm liều, thay đổi thời gian uống hoặc đổi thuốc khác.
Tương tác thuốc – thức ăn, đồ uống
Thực tế, thức ăn và đồ uống có thể tác động không nhỏ đến tác dụng của thuốc, việc này có thể đến từ một số nguyên nhân sau đây:
Thức ăn có thể làm thay đổi pH dạ dày, pH lại là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến độ tan và sự hấp thu của thuốc.
Thức ăn chứa các nguồn dinh dưỡng gồm chất đạm, tinh bột, chất béo, khoáng chất, kim loại, vitamin… những chất này có thể tác động đến hoạt tính của các loại thuốc bạn uống.
Các thức uống như bia rượu, cà phê, trà, sữa tươi có thể tác động lên các quá trình chuyển hóa động học của thuốc trong cơ thể người, đôi khi sẽ làm mất tác dụng thuốc hoặc gây ra một số tác dụng nguy hiểm, đặc biệt là rượu bia.
Phòng tránh tương tác thuốc có hại
Trên thực tế, khi kê đơn thuốc cho bệnh nhân, các nhân viên y tế đã rà soát, kiểm tra để hạn chế tối đa các cặp tương tác thuốc – thuốc nguy hiểm ở trong đơn. Về phía người dân, cần lưu ý một số điều sau để phòng tránh xảy ra các phản ứng có hại gây ra bởi tương tác thuốc:
- Khi đi khám bệnh, hãy nói cho bác sĩ biết các loại thuốc bạn đang dùng, nếu không biết rõ tên, hãy mang hẳn vỉ thuốc lên đưa bác sĩ. Thông qua đây, bác sĩ sẽ biết để tránh kê thêm các thuốc có tương tác với thuốc bạn đang dùng trước đó.
- Sử dụng thuốc đúng theo chỉ dẫn của bác sĩ. Một số thuốc phải dùng trước bữa ăn, số khác lại dùng sau bữa ăn, người dân cần tuân theo đúng chỉ dẫn để hạn chế loại tương tác thuốc – thức ăn. Ngoài ra, nên uống thuốc ở nguyên dạng bào chế, không tự ý bẻ, nghiền, nhai viên thuốc trừ khi trong toa hướng dẫn như vậy.
- Không tự ý đi mua các loại thuốc, thực phẩm chức năng để uống song song với đơn thuốc hiện có. Nếu thật sự cần mua thêm thuốc, hãy mang theo đơn thuốc đang dùng và tham khảo ý kiến của bác sĩ, dược sĩ bán thuốc để tránh các phối hợp gây hại.
- Sau khi dùng thuốc, nếu cảm thấy cơ thể xuất hiện bất kì hiện tượng, triệu chứng bất thường nào, hãy đến thăm khám tại các cơ sở y tế và mang theo đơn thuốc hoặc các loại thuốc mà bạn đang dùng.